Kaplica Zjawienia w Lesnej Podlaskiej
na Podlasiu k. Bialej Podlaskiej
Kamienna Ikona Leśnianska
Ikona Jezusa, Ducha Świętego i Maryi
Matka Boska Świętoduska
Maryja Lesnianska czesto nazywana jest Swietoduska, bo daje nam Ducha Swietego
Na Kamiennej Ikonie Leśniańskiej na otoku jest umieszczone 9 główek aniołków, to symbol 9 chórów anielskich, zgrupowane po trzy główki, to 3 rodzaje chórów: wyższy, niższy i najniższy, poczynając od lewej strony, a osobno na dole, najniżej są Aniołowie:
1. Serafiny (górują miłością nad innymi chórami, przejmują miłość od Boga i przekazują ja dalej).
2. Cherubiny (oglądają Bożą piękności oraz dzielą się z innymi przepełniającą ich mądrością).
3. Trony (Bóg się "wspiera" na nich, by utrzymać więzi ze światem stworzonym przez siebie).
4. Panowania (pomagają w umacnianiu panowania Boga w Kościele i na świecie).
5. Moce (Aniołowie posiadający nadzwyczajny udział w Bożej mocy, to Aniołowie od cnót).
6. Potęgi (chronią ludzi przed wpływami złego ducha i pomagają we wzroście życia duchowego).
7. Księstwa (jest to grupa Aniołów, która zajmuje się zespołami ludzi kieruje np. losami państw).
8. Archaniołowie (zajmują się sprawami społecznie ważnymi, np. Michał, Gabriel, Rafał).
9. Aniołowie (ich zadaniem jest nieustanna ochrona ludzi i troska o ich zbawienie).
Jan Michałowicz z Leśnej Podlaskiej- Kurier Wiedeński - 1683
odwiedza Lesna Podlaske, ofiarujac Maryi Lesnianskiej prosty palasz husarski i strzemie z siodla tureckiego..
Zamiary Boże są nieodgadnione, ale historyk dr Józef Geresz w swej publikacji „Leśniański sługa" postawił tezę, że do zwycięstwa pod Wiedniem nad Turkami przyczynił się mieszkaniec Leśnej Podlaskiej Jan Michałowicz. Został on sługą Jerzego Franciszka Kulczyckiego kupca z Sambora i razem ze swym panem znalazł się w 1683 r. w oblężonym przez Turków Wiedniu. Po 30 dniach obrony komendant tego miasta hrabia Starhemberg usiłował uzyskać kontakt z obozem dowódcy wojsk cesarskich ks. Karolem Lotaryńskim, szukając kurierów. Kulczycki wraz z Michałowiczem podjęli się tej trudnej misji. Przedarli się przez obóz turecki do księcia Karola i tą samą drogą wrócili z cennymi wiadomościami. Po jakimś czasie sytuacja obrońców pogorszyła się i zaszła potrzeba nowego kontaktu z ks. Lotaryńskim. Kulczycki nie chciał już za żadne skarby podjąć się roli kuriera, natomiast Michałowicz w przebraniu jeszcze cztery razy przekradał się przez obóz turecki do wojsk cesarskich i do spieszącego z wojskiem polskim na odsiecz króla polskiego Jana III Sobieskiego, dając nadzieję wiedeńczykom na pokonanie Turków.
Po oswobodzeniu Wiednia Kulczycki otrzymał od władz miasta sowitą nagrodę, natomiast Michałowicz, jako jego sługa, pozostał niemal niezauważony, ale dostał cenniejszy dar od Matki Bożej dla swojej miejscowości. Otóż w 2 tygodnie po uwolnieniu Wiednia 26 września 1683 roku, w miejscu urodzenia Michałowicza w Leśnej Podlaskiej zjawił się na dzikiej gruszy jaśniejący ogromnym blaskiem Cudowny Obraz Matki Bożej.
Do tej świątyni parę lat później przybył, chyba z Wiednia, Jan Michałowicz, składając w ofierze Matce Bożej Leśniańskiej pałasz, którym pokonał Turka i zdobyczne strzemię z siodła tureckiego, umieszczając je przy ołtarzu w tym kościele (obecna Kaplica Zjawienia). Wpatrując się w Obraz być może odczytał symbol Ducha Świętego – gołębicę, jako znak swego czynu. Tak jak ptak przelatuje ponad przeszkodami, tak i on przedzierał się przez nieprzyjaciół do oblężonego Wiednia, niósł nadzieję i ratował chrześcijan.
Kasata Paulińskiego klasztoru w Leśnej Podlaskiej -1864
Kasata klasztoru przez rzad carski z powodu patriotycznego zaangazowania Paulinow w Powstanie Styczniowe (1863)
1864 Kasata klasztoru przez rząd carski z powodu patriotycznego zaangażowania Paulinów w Powstaniu Styczniowym.
1875 22.03. Zamknięcie kościoła leśniańskiego.
30.04. Przejście Leśnej w posiadanie duchowieństwa prawosławnego, na podstawie decyzji cara Aleksandra II z dnia 6.04.1875. Zniesienie parafii leśniańskiej.
14.05. Pierwsze prawosławne nabożeństwo prawosławne w leśniańskiej cerkwi.
1881 11.06. Poświęcenie przez archireja Leontija z Warszawy całkowicie przebudowanej na styl bizantyjski cerkwi leśniańskiej.
1884 Założenie w Leśnej żeńskiego zgromadzenia prawosławnego.
1889 5.09. Uroczyste otwarcie uformowanego już żeńskiego monastyru pod nazwą: "Leśniańskij żeńskij pierwokłasnyj monastyr".
1905 Odwiedzenie Leśnej przez cara Mikołaja II za rządów matki Katarzyny Jefimowskiej (monastyr był wówczas w największym rozkwicie - wspaniałe zabudoawnia mieściły ponad 200 zakonnic i ponad 400 dzieci - sierot).
1915 W początkach sierpnia mniszki opuszczają Leśną zabierając ze sobą obraz Matki Bożej z głównego ołtarza.
1915 17.VIII. Ks. Henryk Ciepichałł - kapelan wojsk polskich, restytuuje wiernym katolickim kościół leśniański w obecności żołnierzy z Legionów J. Piłsudskiego.
1919. Wracają do Leśnej Podlaskiej Paulini.
ROK 1915
Czas oswobodzenia klasztoru
W lipcu 1915 roku dochodziły do Leśnej Podlaskiej niepokojące informacje z Białej Podlaskiej o zniżających się austriackich oddziałach. Przerażone mniszki rozpoczęły ewakuację Leśniańskiego monasteru, która przebiegała w kilku etapach, pierwsza nastąpiła w połowie lipca 1915 r., wtedy wywieziono koleją do Petersburga wszystkie szkoły z uczniami, całe wyposażenie cerkwi również większość ikon i przedmiotów liturgicznych, cerkiewny sprzęt, relikwie z ikoną Matki Bożej Leśniańskiej. Seminarium nauczycielskie i sierociniec oraz część mniszek z Leśnej Podl. wraz z szkołami z Wirowa osiedlono w Serafino-Ponietajewskim monasterze w wiosce Ponietajewka (506 km od Moskwy). A mniszki z Leśniańskiego monasteru podzielono na kilka grup: część udała się do Petersburga na Leśne Podworie nad rzeką Czarną, 40 mniszek trafiło do monasteru św Jana w Petersburgu na Karpowkie, reszta do monastyru Serafima-Ponjetawskiego do Ponietajewki.
Na miejscu w Leśnej Podl. zostały tylko mniszki i posłusznice, które w pośpiechu kończyły żniwa na polach, następnie składano na wagony maszyny rolnicze i produkty spożywcze, które eksportowano na wschód. Zostało jeszcze wielkie gospodarstwo rolne, ogromna ilość: bydła drobiu, królików, jedwabników itd., z którego hodowli słynął klasztor. Z przyczyn technicznych i braku czasu, mniszki nie zdołały wywieźć wszystkich rzeczy.
Po opuszczeniu Leśnej Podl. i okolic również i przez carskie wojska, do miejscowości wkroczyły oddziały austriackie, które ograbiły monaster. Po ich przemarszu dalej na wschód, miejscowa ludności energicznie przystąpiła do rozdysponowania między siebie opuszczonego majątku klasztoru, szczególnie użytku codziennego: naczyń kuchennych, żeliwnych garnków itd. Przez następne kilka lat doszczętnie ogołocono budynki klasztorne.
16-17 sierpnia 1915 r. do Leśnej wkroczyła I Brygada Legionów Piłsudskiego pod dowództwem kpt. M. Śniadowskiego od strony Sitnika. Sobór Podwyższenia Krzyża Św. wyświęcono przez kapelana oddziału na rzymsko-katolicką świątynię. Oficer S. Żmigrodzki pisał w pamiętniku 16 sierpnia 1915 r.: Z Worgul wysłany zostałem przez Komendę w asyście kilkunastu kawalerzystów celem restytuowania klasztoru (…). Cerkiew i klasztor zastałem już splądrowany przez Austriaków (…) kapelan 2 Pułku Piechoty ks. Henryk Ciepichałł odprawił nabożeństwo i wygłosił kazanie, na którym ludzie ze wzruszeniem płakali. Naprędce restytuowało kościół, ale legioniści poszli dalej walczyć na Wołyń, a Leśna została włączona pod zarząd niemieckiej komendy etapowej Oberkommando Ost. Wprowadziła one surowe rządy eksploatując posiadłości klasztorne. Opuszczony i zdewastowany kościół pozostawał nieczynny. Dopiero w listopadzie 1918 r. placówka POW z Kornicy rozbroiła okupantów w leśniańskim klasztorze przynosząc świt wolności.
P.s. W 1915 r. w wyniku działań wojennych w głąb Rosji z Leśnej Podlaskiej eakuowało się około pięciuset sióstr i sześciuset uczniów i nauczycieli wraz z cudowną ikoną. Po rewolucji październikowej siostry dostały się do Jugosławii i osiadły w Chopowo, potem w Belgradzie. Z stamtąd dzięki staraniom rosyjskiej emigracji przeniosły się do Francji do Prowemont (40 km od Paryża), gdzie są do dzisiaj. Monaster zachował nazwę Leśniański, w którym znajduje się nadal kamienny obraz MBL zabrany z Leśnej w roku 1915.
Czas II wojny Swiatowej
Oddzial Partyzancki AK "Zenon"
W 1940 r. klasztor zajęli Niemcy, którzy rok później zdjęli i zabrali wszystkie dzwony. Utworzyli w Leśnej obóz pracy. W czasie odpustu 29.06. 1942 r. zaczęli strzelać do zgromadzonych przed kościołem ludzi zabijając dwie osoby i raniąc jedną. W 1942 r. rozstrzelano jeszze 4 mieszkańców osady, a w 1943 r. kolejnych 21 Polaków i 8 jeńców radzieckich. 17.12.1943 r. rozstrzelali niedaleko bazyliki 18 osób z okolic i pow. bialskiego. Mimo terroru Podlasiacy nie dali się zastraszyć. W tym roku 1943 komendant główny Batalionów Chłopskich Franciszek Kamiński, późniejszy generał, prowadził w klasztorze konspiracyjne zebranie.
Spotkania konspiracyjne w klasztorze miał też oddział partyzancki AK „Zenon” 34 Pułku Piechoty AK wchodącego w skład 9 Podlaskiej Dywizji Piechoty AK /d-ca gen. Ludwik Bittner "Halka", liczący ponad 200 osób. Oddziałem tym dowodził mjr Stefana Wyrzykowskiego, PS. „Zenon". Jego oddział wsławił się między innymi: wkładem w zdobycie i przekazanie aliantom niewybuchu rakiety V2 – akcja Most III, który zarył się w mokradłach n. Bugiem w okolicach Sarnak; uratowaniem lotników amerykańskich z zestrzelonego samolotu B-17 w okolicach wsi Woroniec; zwycięską walką we wsi Jeziory, gdzie dzięki manewrowi taktycznemu Niemcy ponieśli straty oceniane na 120-190 zabitych wobec 2 zabitych partyzantów. Po wojnie represjonowany ukrywał się i uciekł za granicę. Po powrocie w 1951 roku został aresztowany i osadzony w więzieniu. Przez władze PRL został skazany na karę śmierci, zamienioną na dożywocie. Po sześciu latach zostaje uwolniony. W latach 1950-1970 on i jego rodzina żyli inwigilowani przez Służby Bezpieczeństwa. Zmarł 4 lutego 1985 roku w Siedlcach. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Dawał przykład zdecydowania i brawurowej odwagi. Został dznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, trzykrotnie krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Armii Krajowej i innymi odznaczeniami. Utrzymywałpo wojnie więzi koleżeńskie ze swoimi byłymi podkomendnymi. Interesował się żywo ich losem, służył pomocą, radą, opieką”. W oddziale nazywano go „tatą”. Dbał o stronę duchową oddziału organizując żołnierzom Msze św., możliwość spowiedzi czy też wsparcia duchowego przy pomocy paulińskich zakonników czy innych okolicznych sług bożych.
W okresie wojny i okupacji Leśna Podlaska była jednym z żywotniejszych ośrodków konspiracyjnych polskiego podziemia i silnym ośrodkiem tajnego nauczania. Na przełomie 1939/1940 zawiązała się tu organizacja „Orła Białego", następnie organizacja Związku Walki Zbrojnej.
W latach 1940-1942 w Leśnej Pdlaskiej ukazywało się jedno z pierwszych pisemek konspiracyjnych na Podlasiu „Nasze Wiadomości". Przez cały okres okupacji funkcjonowała tu szkoła konspiracyjna z programem Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego i Studium Filozoficzne.
W lipcu 1944 r. Leśna Podlaska została zajęta przez oddziały 28 Armii Czerwonej. We wrześniu tegoż roku uruchomione już Gimnazjum spółdzielcze i dwuklasowe Państwowe Liceum Pedagogiczne.
