ROK 1915

​

Czas oswobodzenia klasztoru ​

​

W lipcu 1915 roku dochodziły do Leśnej Podlaskiej niepokojące informacje z Białej Podlaskiej o zniżających się austriackich oddziałach. Przerażone mniszki rozpoczęły ewakuację Leśniańskiego monasteru, która przebiegała w kilku etapach, pierwsza nastąpiła w połowie lipca 1915 r., wtedy wywieziono koleją do Petersburga wszystkie szkoły z uczniami, całe wyposażenie cerkwi również większość ikon i przedmiotów liturgicznych, cerkiewny sprzęt, relikwie z ikoną Matki Bożej Leśniańskiej. Seminarium nauczycielskie i sierociniec oraz część mniszek z Leśnej Podl. wraz z szkołami z Wirowa osiedlono w Serafino-Ponietajewskim monasterze w wiosce Ponietajewka  (506 km od Moskwy). A mniszki z Leśniańskiego monasteru  podzielono na kilka grup: część udała się do Petersburga na Leśne Podworie nad rzeką Czarną, 40 mniszek trafiło do monasteru św Jana w Petersburgu na Karpowkie, reszta do monastyru Serafima-Ponjetawskiego do Ponietajewki.

Na miejscu w Leśnej Podl. zostały tylko mniszki i posłusznice, które w pośpiechu kończyły żniwa na polach, następnie składano na wagony maszyny rolnicze i produkty spożywcze, które eksportowano na wschód. Zostało jeszcze wielkie gospodarstwo rolne, ogromna ilość: bydła drobiu, królików, jedwabników itd., z którego hodowli słynął klasztor. Z przyczyn technicznych i braku czasu, mniszki nie zdołały wywieźć wszystkich rzeczy.

Po opuszczeniu Leśnej Podl. i okolic również i przez carskie wojska, do miejscowości wkroczyły oddziały austriackie, które ograbiły monaster. Po ich przemarszu dalej na wschód, miejscowa ludności energicznie przystąpiła do rozdysponowania między siebie opuszczonego majątku klasztoru, szczególnie użytku codziennego: naczyń kuchennych, żeliwnych garnków itd. Przez następne kilka lat doszczętnie ogołocono budynki klasztorne.

16-17 sierpnia 1915 r. do Leśnej wkroczyła I Brygada Legionów Piłsudskiego pod dowództwem kpt. M. Śniadowskiego od strony Sitnika. Sobór Podwyższenia Krzyża Św. wyświęcono przez kapelana oddziału na rzymsko-katolicką świątynię. Oficer S. Żmigrodzki pisał w pamiętniku 16 sierpnia 1915 r.: Z Worgul wysłany zostałem przez Komendę w asyście kilkunastu kawalerzystów celem restytuowania klasztoru (…). Cerkiew i klasztor zastałem już splądrowany przez Austriaków (…) kapelan 2 Pułku Piechoty ks. Henryk Ciepichałł odprawił nabożeństwo i wygłosił kazanie, na którym ludzie ze wzruszeniem płakali. Naprędce restytuowało kościół, ale legioniści poszli dalej walczyć na Wołyń, a Leśna została włączona pod zarząd niemieckiej komendy etapowej Oberkommando Ost. Wprowadziła one surowe rządy eksploatując posiadłości klasztorne. Opuszczony i zdewastowany kościół pozostawał nieczynny. Dopiero w listopadzie 1918 r. placówka POW z Kornicy rozbroiła okupantów w leśniańskim klasztorze przynosząc świt wolności.

P.s. W 1915 r. w wyniku działań wojennych w głąb Rosji z Leśnej Podlaskiej eakuowało się około pięciuset sióstr i sześciuset uczniów i nauczycieli wraz z cudowną ikoną. Po rewolucji październikowej siostry dostały się do Jugosławii i osiadły w Chopowo, potem w Belgradzie. Z stamtąd dzięki staraniom rosyjskiej emigracji przeniosły się do Francji do Prowemont (40 km od Paryża), gdzie są do dzisiaj. Monaster zachował nazwę Leśniański, w którym znajduje się nadal kamienny obraz MBL zabrany z Leśnej w roku 1915.