Żonie Piłata poświęcono w Biblii jedno zdanie. Kilkanaście słów, które obrosły w legendę. Kim była zatem żona rzymskiego prefekta Judei, Poncjusza Piłata, i dlaczego została świętą Greckiego Kościoła Prawosławnego i Etiopskiego Kościoła Ortodoksyjnego?
W Nowym Testamencie nie poznajemy imienia kobiety. W apokryfach bywa nazywana najczęściej Prokulą lub Klaudią Prokulą
To właśnie ona miała prosić Poncjusza Piłata, by "nie miał nic do czynienia z tym Sprawiedliwym"
Na przestrzeni wieków powstało wiele opowiadań o Prokuli. W jednych nawróciła się; w innych działała pod wpływem szatana
W Ewangelii Mateusza (Mt 27,19) nie poznajemy imienia kobiety. Najczęściej w przekazach apokryficznych możemy przeczytać o Prokuli lub Klaudii Prokuli. To właśnie ona miała wysłać wiadomość do męża w trakcie procesu Jezusa. "Nie miej nic do czynienia z tym Sprawiedliwym, bo dzisiaj we śnie wiele nacierpiałam się z Jego powodu" - przeczytał Piłat.
W kulturach starożytnych sen często uznawany był za sygnał od bogów, toteż przywiązywano do niego ogromną wagę. Ludzie często zwracali się z prośbą o jego wyjaśnienie do kapłanów. Prokula otrzymała jednak wyraźny przekaz. Miała nakłonić swojego męża, Poncjusza Piłata, do tego, by nie skazywał Jezusa Chrystusa.
Czy Poncjusz Piłat wziął sobie radę żony do serca? Choć chwilę później demonstracyjne umył ręce wobec tłumu, mówiąc: "Nie jestem winny krwi tego Sprawiedliwego. To wasza rzecz", to w końcu ugiął się pod presją Żydów i uwolnił Barabasza.
Klaudia Prokula. Jedno zdanie, niezliczone opowieści
O samej Klaudii Prokuli w Nowym Testamencie już nic więcej nie przeczytamy. O samym Poncjuszu Piłacie także zachowało się niezwykle mało źródeł, co sprawia, że jesteśmy skazani w dużej mierze na domysły i spekulacje. A tych nie brakuje.
Małżonka prefekta Judei jest bohaterką w wielu apokryfach - księgach o tematyce biblijnej, które są uważane za nienatchnione, co sprawia, że nie wchodzą one w skład Kanonu Biblii - najczęściej poświęconych w znacznym stopniu Piłatowi i jego męczeńskiej śmierci. I choć z Ewangelii Mateusza dowiadujemy się jedynie, że Piłat miał żonę, to nie przeszkodziło w tym, by w niektórych wyznaniach Prokula została uznana za świętą.
Jeden z apokryfów, Ewangelia Nikodema, opisuje Klaudię Prokulę jako wnuczkę cesarza Augusta. Żona Piłata miała znajdować się wśród "kobiet wyższych klas". Podkreślona została także religijność Prokuli. Czytamy, że kobieta po śnie, czym prędzej, wysłała posłańca do swojego męża. W liście miała błagać o to, by Piłat nie potępiał Sprawiedliwego. Piłat jednak nie posłuchał kobiety, gdyż Annasz i Kajfasz zapewniali, że sen Klaudii Prokuli to efekt czarodziejskich sztuczek Jezusa.
Motyw snu żony Piłata był często wykorzystywany. Według niektórych przekazów (jak choćby w York Mystery Play) to sam szatan miał stać za snem Prokuli. Dlaczego? By Jezus nie mógł poświęcić swojego życia za grzechy ludzkości. Taki motyw można było zaobserwować choćby w angielskich misteriach, które zlikwidowane zostały dopiero przez królową Elżbietę I w drugiej połowie XVI wieku.
O żonie Piłata traktuje także wiersz "Salve Deus Rex Judaeorum" z początku XVII wieku. Autorka, Aemilia Lanyer, nawiązała w nim do Adama i Ewy. Piłat, który nie posłuchał swojej żony, miał znieść klątwę na Ewę – sam zgrzeszył, gdyż nie posłuchał swojej żony, w przeciwieństwie do biblijnego Adama.
Orygenes, jeden z greckich Ojców Kościoła i jeden z najbardziej płodnych komentatorów Pisma Świętego wczesnego chrześcijaństwa, nauczał z kolei w trzecim wieku naszej ery, że Klaudia Prokula nawróciła się i została gorliwą chrześcijanką po zmartwychwstaniu. Taką interpretację podzielało kilku teologów starożytności i średniowiecza. Inni twierdzili z kolei, że sen został wysłany przez szatana, który próbował udaremnić zbawienie mające nastąpić po śmierci Chrystusa.
Męczeńska śmierć Piłata?
Według średniowiecznego utworu Etiopskiego Kościoła Ortodoksyjnego Tewahedo namiestnik Judei i jego żona udali się do Grobu Pańskiego. Tam mieli zobaczyć dokonane przez Jezusa cuda i uwierzyć w Boga. Piłatowi ukazał się Chrystus, który przepowiedział mu męczeńską śmierć (miał być przybity do krzyża, a następnie ścięty przez cesarza Tyberiusza). Z "Męczeństwa Piłata" dowiadujemy się też m.in., że Prokula zmarła tego samego dnia, co jej mąż. Małżonkowie - którzy mieli dwoje dzieci - zostali pochowani w pobliżu miejsca pochówku Jezusa. Co ciekawe, w relacji św. Niny, ewangelizującej Gruzję także znajdziemy niewielki fragment o Klaudii Prokuli. Przeczytamy tam, że miała ona chwilowo posiadać płótna pogrzebowe Jezusa, czyli tak zwany Całun Turyński.
Marek Starowieyski w książce "Apokryfy Nowego Testamentu" przytacza utwór "Wydanie Piłata". Według tego dzieła, głowa Piłata, ścięta z rozkazu Tyberiusza, została zabrana przez Anioła Pańskiego. Radująca się (z powodu dopełnienia proroctwa - red.) Prokula także wyzionęła ducha tego samego dnia.
Klaudia Prokula obecnie
Klaudia Prokula obecna jest także we współczesnej literaturze. Jej postać próbuje nakreślić Antoinette May w książce "Żona Piłata". Próba odtworzenia losów kobiety, o której w Biblii zamieszczono jedno zdanie, wydaje się niezwykle trudna. Mimo to autorka na 450 stronach powieści tworzy portret kobiety, która została obdarowana mocą jasnowidzenia.
Autorka Klaudię Prokulę daje poznać jako starą kobietę, która wraca wspomnieniami do wczesnego dzieciństwa, by poprowadzić czytelnika przez czasy swojej młodości i dorosłości. Wprawdzie opowieść Antoinette May to książka przede wszystkim beletrystyczna, jednak zawarto tam wiele postaci historycznych, jak choćby Tyberiusz czy Neron. Wiele uwagi autorka poświęca także intymnej relacji Prokuli z Poncjuszem Piłatem.
Z kolei Gertrude von le Fort w opowiadaniu o takim samym tytule tworzy wątek fantastyczny, w którym Klaudia Prokula podróżuje w czasie. W swoich snach widzi różne kościoły, w których chóry śpiewają wyznania wiary. Żona Piłata rozpoczyna poszukiwania czcicieli Jezusa. Niestety jej losy są tragiczne. Pomimo prób i uczęszczania na msze święte, jej grzechy nie zostają jej przebaczone. W końcu ginie na arenie w Koloseum decyzją cesarza Nerona.
Postać Prokuli żyje przede wszystkim w Greckim Kościele Prawosławnym i Etiopskim Kościele Ortodoksyjnym, gdzie jest czczona jako święta. Podstawy tej kanonizacji można znaleźć w Piśmie Świętym, a przede wszystkim, w licznych apokryfach.
Wspomnienie Świętej Prokuli w Greckim Kościele Prawosławnym przypada 27 października. Z kolei w Kościele Etiopskim jest wspominana wraz z mężem (który miał zostać męczennikiem) 8 lipca i 9 listopada. W samym chrześcijaństwie o Klaudii Prokuli nie znajdziemy wielu wzmianek.
https://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/klaudia-prokula-kim-byla-zona-poncjusza-pilata/wgtztpe
Commenti